آشنایی با سازوکار بانک مرکزی اروپا (ECB)

بانک مرکزی اروپا در فرانکفورت آلمان واقع شده است. این نهاد در سال ۱۹۹۸ مطابق با پیمان آمستردام تاسیس شد. ECB از این جهت که سیاست پولی را برای کل منطقه یورو کنترل می کند با دیگر بانکها تفاوت دارد. کشورهای اتریش، بلژیک، قبرس، استونی، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، ایرلند، ایتالیا،لیتوانی، لاتویا، لوکزامبورگ، مالت، هلند، پرتغال، اسلواکی، اسلوونی و اسپانیا کشورهایی هستند که تحت نظارت این بانک قراردارند.بانک مرکزی اروپا چیست؟

بانک مرکزی اروپا به عنوان بانک مرکزی برای ۱۹ کشور متعلق به منطقه یورو فعالیت می‌کند. بانک مرکزی اروپا، تحت نظارت یک شورای مدیریتی متشکل از ۶ عضو هیئت مدیره اجرایی است که یکی از آنها ریاست بانک را به عهده دارد. اعضای هیات مدیره توسط شورای اروپا منصوب می‌شوند.

هدف اولیه ECB حفظ ثبات قیمت‌ها است. آنها با استفاده از سیاست پولی برای حمایت از اقتصاد و ایجاد شغل استفاده می‌کنند.

تعهدات مهم اقتصادی بانک مرکزی اروپا:

اولین هدف و تعهد این بانک ثبات قیمت‌ها است. منظور از ثبات قیمت کنترل تورم، کنترل شاخص هماهنگ قیمت مصرف‌کننده (HICP) و نرخ ارز یورو است.

۱)  ثبات قیمت- که ثبات قیمت یا تورم است.

۲)  ثبات مالی- از طریق کنترل ثبات قیمت و گاهی مکانیسم‌های دیگر.

ثبات قیمت:

برای حفظ ثبات قیمت، بانک مرکزی اروپا از نرخ بهره کوتاه مدت در منطقه یورو استفاده می‌کند. ECB (همانند بیشتر بانک‌های مرکزی دیگر) نرخ بهره هدف زیر یا نزدیک به ۲% را در نظر دارد. اگرچه هدف اصلی تورم است؛ اما تولید ناخالص داخلی (GDP) و اطلاعات در مورد نرخ بیکاری تاثیر زیادی بر تصمیم‌گیری سیاستگذاران خواهد داشت.

در صورتی که تورم بالای ۲% برود، بانک مرکزی اروپا نرخ بهره را اندکی افزایش می‌دهد تا توسعه اقتصادی اروپا ثبات پیدا کند و تورم کاهش یابد. اگر تعداد بیکاران افزایش یابد و اقتصاد با مشکل روبرو شود، بانک ملزم به اتخاذ تصمیماتی است تا نرخ بهره را کاهش داده، اقتصاد را تحریک کرده و اشتغالزایی را افزایش دهد. وقوع همزمان تورم و بیکاری، سیاستگذاران را بر آن می‌دارد تا مزایا و معایب هریک از راهکارهای پیش‌رو شامل انقباض اقتصادی (با هدف کنترل تورم) یا تحریک اقتصاد (با هدف اشتغالزایی) را بررسی کنند و براساس آن، تصمیم مناسب را اتخاذ کنند.

ثبات مالی:

بانک مرکزی اروپا نقش بزرگی در حفظ ثبات سیستم مالی منطقه یورو بازی می‌کند. در مواقع بروز بحران، بانک مرکزی با تزریق پول به سیستم سعی در ایجاد ثبات مالی می‌کند و این کار را یا از طریق خرید اوراق قرضه در بازارهای باز یا کاهش نرخ بهره (تا اندازه‌ای که بدهکاران نگران بتوانند بدهی‌های خود را بازپرداخت کنند)، انجام می‌دهد.

اگر بانک مرکزی اروپا در مواقع بحران پول تزریق نکند، امکان سقوط کل سیستم مالی وجود دارد.

چگونه نرخ بهره ECB بر یورو تأثیر می گذارد؟

تأثیر نرخ بهره بر یورو

بانک مرکزی اروپا می‌تواند با اعمال تغییرات در انتظارات از نرخ بهره بر ارزش یورو تاثیر بگذارد. معامله‌گران باید بدانند حتی زمانی که انتظارات از نرخ بهره افزایش می‌یابد، ارزها نیز با افزایش قیمت روبرو خواهند شد؛ بدون اینکه عملا نیازی به تغییر نرخ بهره اسمی باشد.

برای مثال اگر بانک مرکزی اروپا در میزان نرخ بهره تغییری ایجاد نکند، اما سیاست‌های لفظی اعمال‌شده این سیگنال را به بازار بدهد که انتظار افزایش نرخ بهره در آینده وجود دارد، ارزش یورو بالا خواهد رفت.

تاثیر یک برنامه تسهیل کمی (QE) بر یورو تا حدودی مشابه با نرخ بهره است. منظور از QE، خرید اوراق قرضه در بازار باز از طریق بانک مرکزی با هدف تحریک اقتصاد و تزریق نقدینگی به بازار است. از لحاظ تاریخی، این اقدام تنها در مواقع بحران‌های مالی می‌شود. افزایش سیاست‌های QE، ارزش یورو را کاهش می دهد زیرا مقدار پول عرضه‌شده را افزایش می‌دهد.

تاثیر نرخ بهره بر اقتصاد

بانک مرکزی اروپا زمانی که قصد تحریک اقتصادی (GDP) را داشته باشد، نرخ بهره را کاهش می‌دهد و زمانی که قصد مهار تورم ناشی از عملکرد بالای اقتصاد را داشته باشد، نرخ بهره را افزایش می‌دهد.

نرخ بهره پایین‌تر می‌تواند اقتصاد را به روش‌های زیر تحریک کند:

۱. کسب و کارها می‌توانند وام بگیرند و در پروژه‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که بیشتر از نرخ وام، بازدهی دارند.

۲. زمانی که نرخ بهره پایین‌تر باشد، بازار سهام با نرخ کمتری تنزیل می‌شود و درنتیجه، ارزش بازار سهام افزایش می‌یابد که این پدیده باعث ایجاد «اثر ثروت» خواهد شد.

۳. مردم پول خود را در اقتصاد (سهام و دیگر دارایی‌ها) سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ زیرا سود حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها نسبت به گذشته افزایش خواهد یافت.

چگونه می‌توان براساس تصمیمات بانک مرکزی اروپا در مورد نرخ بهره معامله کرد؟

جدول زیر سناریوهای ممکن در مورد نتیجه حاصل از تغییر انتظارات درمورد نرخ بهره را به تصویر می‌کشد. معامله‌گران می‌توانند بااستفاده از این اطلاعات، پیش‌بینی کنند که آیا ارزش ارز افزایش یا کاهش می‌یابد و چگونه باید در چنین موقعیتی معامله کنند.

برای مثال  جفت ارز EUR/USD  (شکل ۱) را در نظر بگیرید. زمانی که بانک مرکزی اروپا برنامه بلندمدت QE خود را پایان داد، این بدان معنا خواهد بود که بانک مرکزی پول بیشتری به سیستم تزریق نمی‌کند. در ۱۳ دسامبر ۲۰۱۸، بانک مرکزی اروپا پایان برنامه QE خود را اعلام کرد که سبب افزایش ارزش یورو شد؛ زیرا این سیگنال به بازار ارسال شد که از این پس پول کمتری در اقتصاد وجود خواهد داشت.

مهم‌ترین نکات درمورد بانک مرکزی اروپا و معاملات فارکس:

•  بانک مرکزی اروپا نقش اساسی در ارزش یورو بازی می‌کند.

•  ارزش یورو با توجه به تغییرات در انتظارات نرخ بهره نیز نوسان می‌کند و برای این کار نیازی به اعمال تغییرات واقعی در نرخ بهره نیست.

•  برنامه QE تاثیر مشابهی با تغییرات نرخ بهره دارد. تغییرات در انتظارات از QE نیز بر یورو تاثیر گذار است.

•  افزایش تورم لزوما به افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی اروپا منتج نخواهد شد؛ بلکه این تصمیم به توازن میان رشد اقتصادی و تورم بستگی دارد. اگر تورم نزدیک یا بالاتر از نقطه هدف باشد، ECB نرخ بهره را افزایش می دهد؛ هدف اولیه بانک مرکزی حفظ ثبات قیمت (تورم) است.